Πριν από την άφιξη του Παύλου στη Ρώμη, η οποία έγινε κατά την πρώτη φυλάκισή του, δηλαδή γύρω στο 60 μ.Χ., δεν φαίνεται πιθανό να κήρυξε άλλος Απόστολος το Ευαγγέλιο εκεί. Διότι διαφορετικά πως ήταν δυνατό να διαβεβαιώνει ο Παύλος για τον εαυτό του, σχετικά και με τη Ρώμη, ότι φιλοτιμούνταν να κηρύττει το Ευαγγέλιο όχι εκεί που κηρύχθηκε από άλλους το όνομα του Χριστού, για να μην χτίζει πάνω σε ξένο θεμέλιο (Ρωμ. ιε’ 20).

Παρόλα αυτά, όπως φαίνεται και από την επιστολή, στη Ρώμη υπήρχε Εκκλησία προοδευμένη και ακμάζουσα. Πως λοιπόν και από ποιόν είχε ιδρυθεί; Η πιθανότερη εξήγηση φαίνεται να είναι ότι ο Χριστιανισμός ήρθε στην πρωτεύουσα του τότε κόσμου όχι από μέλη της ιουδαϊκής παροικίας που άκμαζε εκεί από την εποχή του Πομπηΐου (61 μ.Χ.), τα οποία είχαν ακούσει το κήρυγμα του Ευαγγελίου στα Ιεροσόλυμα και από εκεί το μετέφεραν, αλλά ήρθε από Χριστιανούς που προέρχονταν από εθνικούς (ειδωλολάτρες) και επισκέπτονταν συχνά την πρωτεύουσα από τη Συρία, την Μακεδονία και την Αχαΐα για εμπορικούς και πολιτικούς λόγους. Ανάμεσα σε αυτούς συγκαταλέγονται και οι Ανδρόνικος και Ιουνία ή Ιουνίας, οι οποίοι μνημονεύονται στην επιστολή (Ρωμ. ιστ’ 7).

Και συγκαταριθμήθηκαν βέβαια στα μέλη της Εκκλησίας της Ρώμης και πολλοί από τους Ιουδαίους, όπως φαίνεται και από το περιεχόμενο της επιστολής (βλ. όσα αναπτύσσονται για τον Αβραάμ και τον Αδάμ στα πρώτα κεφάλαια), όμως κατά το μεγαλύτερο μέρος τους οι Χριστιανοί της Ρώμης προέρχονταν από εθνικούς (βλ. τις έννοιες που αναπτύσσονται στα κεφάλαια θ’ και εξής).

Εφόσον λοιπόν ο Απόστολος είχε από πολύ καιρό την επιθυμία να επισκεφθεί τη Ρώμη και είχε ήδη την πρόθεση με την πρώτη ευκαιρία να επιχειρήσει το ταξίδι του σ’ αυτήν, επωφελείται από την μετάβαση στη Ρώμη της Φοίβης, η οποία ήταν διάκονος στην Εκκλησία των Κεγχρεών, για να αποστείλει από την Κόρινθο στους εκεί Χριστιανούς την επιστολή του αυτή. Και τους στέλνει την επιστολή για να τους προαναγγείλει το ταξίδι που μελετούσε να κάνει, και παράλληλα για να προετοιμάσει το έδαφος ανάμεσά τους για την καρποφορία του έργου του, όταν θα τους επισκεπτόταν. Για το σκοπό αυτό προβαίνει σε πλήρη έκθεση του Ευαγγελίου του, αναπτύσσοντας τις κεντρικές γραμμές του.

Κι αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι ο Απόστολος σκόπευε να μεταφέρει στα Ιεροσόλυμα τις χρηματικές συνδρομές που είχαν συγκεντρωθεί από διάφορες Εκκλησίες των εθνών για τους εκεί φτωχούς Χριστιανούς, όπως αναφέρεται στην επιστολή (ιε’ 25-28), μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο Παύλος έγραψε την επιστολή αυτή κατά το τελευταίο ταξίδι του στην Κόρινθο και λίγους μήνες πριν συλληφθεί στα Ιεροσόλυμα, για να φυλακισθεί στη συνέχεια στην Καισάρεια, δηλαδή περίπου το 58 μ.Χ.

Ο Παύλος επισκέφθηκε την Κόρινθο κατά τη δεύτερη αποστολική του περιοδεία, γύρω στο 52 μ.Χ. Όταν βρέθηκε στην πόλη αυτή, διαπίστωσε τη μεγάλη διαφθορά που κυριαρχούσε εκεί. Γι’ αυτό και σχημάτισε πολύ δυσμενείς προβλέψεις για την επιτυχία του έργου του, και για το λόγο αυτό σκέφθηκε κάποια στιγμή να επιστρέψει στη Μακεδονία. Με ειδική όμως αποκάλυψη (Πραξ. ιη’ 9-10) ο Θεός τον πληροφόρησε ότι πολύς λαός του βρισκόταν στην Κόρινθο και του έδινε την εντολή να κηρύξει το λόγο με παρρησία.

  Στην Κόρινθο ο Απόστολος σχετίσθηκε πρώτα με τον ομότεχνό του Ακύλα και τη σύζυγό του Πρίσκιλλα. Και οι δυο αυτοί ήταν Ιουδαίοι, οι οποίοι είχαν έρθει από τη Ρώμη εξαιτίας του διωγμού που εξαπέλυσε ο αυτοκράτορας Κλαύδιος εναντίον των Ιουδαίων. Ο Παύλος συγκατοίκησε μαζί τους, τους προσέλκυσε στην πίστη και τους είχε έπειτα σπουδαίους συνεργάτες στο αποστολικό του έργο. Στη συνέχεια ο Απόστολος απευθύνθηκε στους Ιουδαίους της Κορίνθου και κήρυττε αρχικά στη συναγωγή τους. Όταν όμως αυτοί τον έδιωξαν από τη συναγωγή, κατέστησε κέντρο της διδασκαλίας του την οικία του Ιούστου, η οποία βρισκόταν κοντά στη συναγωγή. Ο Κρίσπος ο αρχισυνάγωγος μαζί με όλο του το σπιτικό υπήρξε ο σπουδαιότερος από τους Ιουδαίους που ο Απόστολος προσείλκυσε στην πίστη.

  Από τους πρώτους μάλιστα Χριστιανούς της Αχαΐας υπήρξε και ο Στεφανάς, τον οποίο μαζί με όλο του το σπίτι βάπτισε ο ίδιος ο Απόστολος (Α’ Κορ. α’ 16). Επί ενά και μισό έτος παρέτεινε ο Παύλος τη διαμονή του στην Κόρινθο και έγινε ο θεμελιωτής της περίφημης εκείνης Εκκλησίας. Για την Εκκλησία αυτή της Κορίνθου γράφει (Α’ Κορ. γ’ 16) ότι την φύτευσε ο ίδιος και την πότισε ο Απολλώς.

   Ο Παύλος αναχώρησε από την Κόρινθο περίπου στο τέλος του 52 μ.Χ. μαζί με τον Ακύλα και την Πρίσκιλλα. Τους δύο αυτούς συνεργάτες του τους άφησε στην Έφεσο, ενώ ο ίδιος ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα. Από εκεί ήρθε στην Αντιόχεια της Συρίας, απ’ όπου και άρχισε την τρίτη αποστολική του περιοδεία. Στο μεταξύ ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα προσείλκυσαν στην πίστη τον Ιουδαίο Απολλώ, ο οποίος ταξίδεψε στην Αχαΐα, και αφού εγκαταστάθηκε στην Κόρινθο, σαγήνευε τους εκεί Χριστιανούς με τη ρητορική του δεινότητα και συμπλήρωνε το έργο του Παύλου.

   Δυστυχώς όμως, με αφορμή ίσως και τον θαυμασμό που διήγειρε σε πολλούς ο Απολλώς, η Εκκλησία της Κορίνθου διαιρέθηκε σε διάφορα κόμματα. Διότι άλλοι θεωρούσαν αρχηγό τους τον Απολλώ, άλλοι τον Παύλο και άλλοι τον Κηφά. Επιπλέον όμως σημειώθηκαν και άλλες αταξίες, αλλά και προέκυψαν διάφορα ζητήματα, για τη λύση των οποίων οι Κορίνθιοι έγραψαν επιστολή στον Παύλο, ο οποίος στο μεταξύ είχε έρθει στην Έφεσο. Από την Έφεσο λοιπόν ο Απόστολος γράφει την επιστολή του αυτή μεταξύ των ετών 54 και 55 μ.Χ. Σ’ αυτήν επιτιμά βέβαια τους Κορινθίους για τις αταξίες και τα σκάνδαλα που είχαν συμβεί ανάμεσά τους, λύνει όμως συγχρόνως και τις απορίες τους για τα ζητήματα που οι ίδιοι έθεσαν.

Η Γαλατία ήταν μια περιοχή στη Μικρά Ασία που είχε ως κυριότερες πόλεις την Άγκυρα , την Πεσσινούντα και το Τάβιο. Η περιοχή αυτή διακρινόταν από τη Φρυγία, την Πισίδα και τη Λυκαονία, οι οποίες αργότερα συναποτέλεσαν, μαζί και με κάποια άλλα μικρασιατικά τμήματα, τη ρωμαϊκή επαρχία της Γαλατίας.

  Τη χώρα αυτή επισκέφθηκε ο Απόστολος για πρώτη φορά κατά τη δεύτερη αποστολική περιοδεία του, όταν «διήλθε την Φρυγίαν και την Γαλατικήν χώραν»( Πραξ. Ιστ’ 6) και έγινε δεκτός από τους Γαλάτες με ενθουσιασμό και με εξαιρετικές εκδηλώσεις στοργής και σεβασμού (Γαλ.δ’ 13 και εξής).

  Αλλά μετά από την επίσκεψη αυτή του Παύλου στη Γαλατία εισχώρησαν στις νεοσύστατες εκεί Εκκλησίες κάποιοι ιουδαϊζοντες ψευδοδιδάσκαλοι, οι οποίοι κήρυτταν ότι για τη σωτηρία ήταν απαραίτητη η τήρηση των τελετουργικών διατάξεων του νόμου και προπαντός η τήρηση της περιτομής. Και για να πετύχουν τη διάδοση των πλανεμένων αυτών διδασκαλιών τους, επιχείρησαν με συκοφαντίες και διαβολές να κλονίσουν το αποστολικό κύρος του Παύλου. Γι’ αυτό ισχυρίζονταν ότι ο Παύλος δεν ήταν αληθινός Απόστολος, όπως ήταν οι τρεις μεγάλοι Απόστολοι, ο Πέτρος, ο Ιωάννης και ο Ιάκωβος, οι οποίοι θεωρούνταν στύλοι της Εκκλησίας.

  Τις συκοφαντίες και τις πλάνες αυτές ανασκεύασε προφορικά ο Απόστολος πολύ πιθανόν κατά τη δεύτερη επίσκεψη του στις Εκκλησίες της Γαλατίας, η οποία έγινε μέσα στα πλαίσια της τρίτης αποστολικής περιοδείας του, λίγο προτού καταλήξει στην Έφεσο, όπου παρέμεινε για μια τριετία (Πραξ. Ιη’ 23 και ιθ’ 1-20)

  Αλλά και μετά από την προφορική αυτή αναίρεση, κι ενώ φάνηκε προς στιγμήν ότι οι Γαλάτες πείσθηκαν, εισχώρησαν και πάλι οι ψευδάδελφοι και προκάλεσαν μεγάλη αναταραχή ανάμεσα στους Χριστιανούς. Έπειτα απ’ αυτό ο απόστολος Παύλος απευθύνει προς τους Γαλάτες την επιστολή του αυτή, λίγο χρόνο μετά την άφιξη του στην Έφεσο, δηλαδή γύρω στο τέλος του 52 μ.Χ.

Η Έφεσος στις ημέρες του αποστόλου Παύλου ήταν πρωτεύουσα  της ρωμαϊκής επαρχίας της Ασίας που ονομαζόταν ανθυπατική. Αποτελούσε μία από τις τρείς μεγάλες πόλεις της Ανατολικής Μεσογείου, μαζί με την Αντιόχεια της Συρίας και την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Βρισκόταν σε απόσταση από τη θάλασσα μικρότερη από τρία μίλια, δίπλα στον ποταμό Κάϋστρο, ο οποίος στη ρωμαϊκή περίοδο ήταν πλωτός από την ακτή της θάλασσας μέχρι την πόλη.

Την πόλη αυτή επισκέφτηκε αρχικά ο Παύλος καθώς ερχόταν από την Κόρινθο, γύρω στο τέλος της δεύτερης αποστολικής του περιοδείας. Εισήλθε στη συναγωγή και μίλησε στους Ιουδαίους που βρίσκονταν εκεί. Δεν παρέμεινε όμως στην Έφεσο για πολύ χρόνο, αλλά αφού άφησε εκεί τον Ακύλα και την Πρίσκιλλα, έφυγε για τα Ιεροσόλυμα, κι από κει κατέβηκε στην Αντιόχεια (Πράξ. ιη΄22).

Στην τρίτη πλέον αποστολική του περιοδεία ο Παύλος ήλθε στην Έφεσο και παρέτεινε τη διαμονή του για μια ολόκληρη τριετία. Εξαιτίας όμως των μεγάλων επιτυχιών που είχε το κήρυγμά του εκεί, κίνησε την έχθρα του αργυροχόου Δημητρίου και πολλών τεχνιτών, διότι θίγονταν τα συμφέροντα τους. Κι αυτό, διότι λιγόστευαν ολοένα οι ειδωλολάτρες αγοραστές των αργυρών ομοιωμάτων του ναού της Εφεσίας Αρτέμιδος, που αυτοί κατασκεύαζαν και εμπορεύονταν. Γι’ αυτό σημειώθηκε μεγάλη στάση, στην οποία κινδύνευσε η ζωή του Αποστόλου (Πράξ. ιθ΄ 23-40).

Ο Παύλος γύρω στο τέλος της τρίτης αποστολικής περιοδείας του, επειδή βιαζόταν να ανεβεί στα Ιεροσόλυμα και δεν ήθελε να χρονοτριβήσει στο δρόμο, όταν έφτασε στην Μίλητο κάλεσε τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας της Εφέσου να έλθουν εκεί. Σ’ αυτούς τότε απηύθυνε την πολύ σπουδαία ομιλία του που είναι καταγεγραμμένη στις Πράξεις (κ΄ 18-36).

Την επιστολή αυτή ο απόστολος Παύλος την έγραψε στη Ρώμη, όταν ήταν δέσμιος κατά την φυλάκιση του και γύρω στο τέλος της, δηλαδή το 62 ή 63 μ.Χ. Και επειδή στην επιστολή αυτή δεν αναγράφονται στο τέλος ασπασμοί, όπως συνήθιζε να κάνει ο Παύλος σ’ όλες του τις επιστολές, αλλά και σε μερικά από τα παλαιά χειρόγραφα δεν αναγράφεται στο προοίμιο η φράση «εν Εφέσω», γι’ αυτό πολλοί νεότεροι υπέθεσαν ότι ο Απόστολος την έγραψε σαν ένα είδος εγκυκλίου και την απέστειλε στην Έφεσο, προκειμένου να κυκλοφορήσει με τις φροντίδες της Εκκλησίας της Εφέσου σε περισσότερες Εκκλησίες, όπως για παράδειγμα της Λαοδικείας, της Ιεραπόλεως, της Περγάμου, της Μιλήτου και άλλων περιοχών της Φρυγίας.

Οι Κολασσές (ή Κολοσσές) ήταν μια αξιόλογη πόλη της Φρυγίας κοντά στη Λαοδικεία και την Ιεράπολη. Αυτό συνάγεται και από την επιστολή αυτή (Κολ.δ’ 13), όπου μνημονεύεται και οι τρεις αυτές πόλεις μαζί. Η πόλη των Κολοσσών έχει πλέον ταφεί σε ερείπια και μνημονεύεται χάρη στην επιστολή αυτή, η οποία στάλθηκε στην Εκκλησία που τότε ήκμαζε εκεί.

  Ο απόστολος Παύλος φαίνεται ότι δεν είχε επισκεφθεί αυτοπρόσωπος τις Κολοσσές (πρβ. Κολ.β’1) και δεν είχε ιδρύσει ο ίδιος την Εκκλησία τους, αλλά ο Επαφράς, που καταγόταν από την πόλη αυτή (πρβ. Κολ.α’ 7-9, δ’ 12). Όμως επέδειξε μεγάλο ενδιαφέρον γι΄ αυτή την πόλη, όπως φαίνεται κι από την επιστολή αυτή που έστειλε τους Χριστιανούς των Κολοσσών προκειμένου να τους προφυλάξει απ’ τους ψευδοδιδασκάλους, οι οποίοι ζητούσαν να τους παρασύρουν σε κάποιο είδος αγγελοθρησκίας, καθώς και σε υπερασκητικές υπερβολές αποχής από ορισμένα φαγητά και διακρίσεως ημερών.

  Πληροφορίες γι’ αυτά τα θέματα πήρε ο Απόστολος από τον ίδιο τον Επαφρά, ο οποίος ήλθε να τον συναντήσει, όταν αυτός ήταν φυλακισμένος στη Ρώμη κατά την πρώτη φυλάκιση του. Συνεπώς και η επιστολή αυτή γράφτηκε από τη Ρώμη γύρω στο 63 μ.Χ.

Ο απόστολος Παύλος επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Θεσσαλονίκη γύρω στο 52 μ.Χ. κατά τη διάρκεια της δεύτερης αποστολικής του περιοδείας. Συνοδευόταν από τον Σίλα και τον Τιμόθεο κι ερχόταν απ’ τους Φιλίππους, όπου είχε υποστεί κακοπάθειες και φυλάκιση.

  Σύμφωνα με τις πληροφορίες από τις Πράξεις (ιζ’ 1-10) , ο Απόστολος, αφού ήλθε στη Θεσσαλονίκη, απευθύνθηκε πρώτα στους Ιουδαίους. Τους μιλούσε τρία συνεχόμενα Σάββατα διαγγέλλοντας ότι ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας με βάση τις προφητείες της Αγίας Γραφής. Έτσι ιδρύθηκε η Εκκλησία της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι και υποκίνησαν διωγμό εναντίον του. Ο διωγμός αυτός σε λίγο επεκτάθηκε και εναντίον όλων των Χριστιανών της Θεσσαλονίκης.

  Εξαιτίας του διωγμού αυτού ο απόστολος Παύλος αναγκάστηκε να φύγει όχι μόνο από τη Θεσσαλονίκη αλλά και από τη Βέροια. Κι όταν έφθασε στην Αθήνα, έστειλε από εκεί στη Θεσσαλονίκη τον Τιμόθεο, για να ενισχύσει τους Χριστιανούς που βρίσκονταν σε διωγμό. Οι ειδήσεις που μετέδωσε κατόπιν ο Τιμόθεος για τους Θεσσαλονικείς στον Παύλο, ο οποίος ήδη βρισκόταν στην Κόρινθο, του έδωσαν την αφορμή να τους γράψει γύρω στα τέλη του 52 μ.Χ. την πρώτη του επιστολή. Μ’ αυτή θέλει αρχικά να εκφράσει τη χαρά του για τη σταθερότητα τους μέσα στους διωγμούς και τους πειρασμούς, να τους επιστήσει όμως και την προσοχή σε μερικά ολέθρια κατάλοιπα από τις προηγούμενες ειδωλολατρικές τους συνήθειες και κακίες. Τέλος να τους πληροφορήσει για την ανάσταση των νεκρών κατά τη Δευτέρα παρουσία του Κυρίου.

Ο Τιμόθεος καταγόταν από τα Λύστρα της Λυκαονίας και είχε μητέρα μια πιστή Ιουδαία, την Ευνίκη, και πατέρα Έλληνα. Στη χριστιανική πίστη προσελκύσθηκε από τον ίδιο τον Παύλο, πιθανώς κατά τη διάρκεια της πρώτης αποστολικής περιοδείας υο, και προσλήφθηκε απ’ αυτόν ως ακόλουθος και βοηθός του στη δεύτερη αποστολική περιοδεία του. Προκειμένου μάλιστα ο Απόστολος να διευκολύνει τη δράση του Τιμόθεου ανάμεσα στους Ιουδαίους, δεν δίστασε να τον υποβάλει σε περιτομή, επειδή όλοι οι Ιουδαίοι της περιοχής εκείνης γνώριζαν ότι ο πατέρας του Τιμόθεου ήταν Έλληνας (Πραξ .ιστ’ 1-3) και συνεπώς με κανένα τρόπο δεν θα δέχονταν να ακούσουν τη διδασκαλία του.

  Από τις πρώτες κιόλας ημέρες που τον πήρε μαζί του ο Παύλος, ο Τιμόθεος επέδειξε τέτοια στοργή και υπακοή σ’ αυτόν, ώστε να βεβαιώνει ο Απόστολος ότι «ως πατρί τέκνον συν εμοί εδούλευσεν εις το ευαγγέλιον» και να τον χαρακτηρίζει «ισόψυχον» (Φιλιπ. β’ 20-22). Και κατά τη διάρκεια της τρίτης αποστολικής περιοδείας βρίσκουμε τον Τιμόθεο κοντά στον Παύλο στην Έφεσο, απ’ όπου αποστέλλεται στη Μακεδονία (Πραξ. Ιθ’ 22). Εκεί συναντήθηκε πάλι με τον Παύλο, τον οποίο ακολούθησε στην Κόρινθο, Τρωάδα και Ιεροσόλυμα (Β’ Κορ. α’1, Ρωμ. ιστ’ 21, Πραξ. κ’4-5).

  Όταν ο Παύλος ήταν φυλακισμένος στη Ρώμη, ο Τιμόθεος βρισκόταν εκεί μαζί του (Φιλιπ. α’1, Κολας.α’1, Φιλημ.1). Κι όταν απελευθερώθηκε ο Παύλος και επιχείρησε την τέταρτη αποστολική του περιοδεία, ήλθε μαζί του στην Έφεσο και παρέμεινε εκεί, σύμφωνα με οδηγίας που του έδωσε ο Απόστολος. Στο διάστημα αυτό της παραμονής του Τιμόθεου στην Έφεσο γράφτηκε η επιστολή αυτή.

Όταν έπειτα ο Παύλος επανήλθε στη Ρώμη κι εκεί συνελήφθη πάλι και επρόκειτο να θανατωθεί, έγραψε σ’ αυτόν και τη δεύτερη επιστολή, με την οποία τον καλούσε να έλθει κοντά του (Β’ Τιμ.δ’9). Φαίνεται ότι πραγματικά ο Τιμόθεος έσπευσε να συναντήσει τον Απόστολος (πρβ. Εβρ. Ιγ’23).

  Σύμφωνα με τις «Αποστολικές Διαταγές» (Ζ’ 46,30 ο Τιμόθεος επέστρεψε και πάλι στην Έφεσο, όπου και παρέμεινε μέχρι τα χρόνια του αυτοκράτορα Δομιτιανού. Τότε και υπέστη μαρτυρικό θάνατο.

Ο Φιλήμων ήταν ένας εύπορος Χριστιανός στις Κολοσσές, ο οποίος ελκύσθηκε στη χριστιανική πίστη από τον Παύλο, όπως φαίνεται από το στίχο 19 της επιστολής. Η επιστολή αυτή απευθύνεται και προς την Απφία, που ήταν φαίνεται σύζυγος του Φιλήμονος, ο οποίος είχε κάποιο εκκλησιαστικό αξίωμα στην Εκκλησία των Κολασσαέων. Σύμφωνα με το Μηναίο στις 22 Νοεμβρίου εορτάζεται η «μνήμη των αγίων Αποστόλων Φιλήμονος, Αρχίππου, Απφίας και Ονησίμου, μαθητών γεγονότων Παύλου του Αποστόλου».

Ο Ονήσιμος που αναφέρεται στην επιστολή υπήρξε δούλος του Φιλήμονος, ο οποίος, αφού δραπέτευσε από το σπίτι του, κατέφυγε στη Ρώμη, όπου συνάντησε τον Παύλο και ελκύσθηκε απ’ αυτόν στην πίστη. Ο απόστολος Παύλος βέβαια επιθυμούσε να κρατήσει κοντά του τον Ονήσιμο για να δέχεται απ’ αυτόν τις υπηρεσίες του, δεν ήθελε όμως να το κάνει αυτό χωρίς τη συγκατάθεση του κυρίου του. Εξάλλου ο Ονήσιμος με τη φυγή του, ίσως και με κάποια κλοπή, είχε αδικήσει τον κύριό του, και ως Χριστιανός έπρεπε αν σπεύσει να επανορθώσει την αδικία που έκανε. Με την ευκαιρία λοιπόν της αναχωρήσεως του Τυχικού από τη Ρώμη για τις Κολοσσές και τη Λαοδίκεια, ο Παύλος έστειλε μαζί του και τον Ονήσιμο προς τον κύριό του, αφού έγραψε και τη συστατική αυτή επιστολή. Την έγραψε την ίδια περίοδο που έγραψε και την προς Κολασσαείς επιστολή. Μ’ αυτή παρακαλεί τον Φιλήμονα να δεχθεί ευνοϊκά τον Ονήσιμο, ο οποίος τον αδίκησε.

Κεφάλαιο Α’ (1)

1. (στ. 1-3) Προοίμιο
2. (στ. 4-7) Η αγάπη και η πίστη του Φιλήμονα
3. (στ. 8-22) Η αδελφική παράκληση για τον Ονήσιμο
4. (στ. 23-25) Ασπασμοί και τελική ευλογία

Είναι ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία της Καινής Διαθήκης, το οποίο δεν υπολείπεται σε σπουδαιότητα από καμιά άλλη επιστολή του αποστόλου Παύλου. Σύγγραμμα απολογητικού χαρακτήρα που αποδεικνύει συστηματικά την ανυπέρβλητη υπεροχή του χριστιανισμού και της Νέας Διαθήκης απέναντι στην ισραηλιτική θρησκεία και την Παλαιά Διαθήκη. Καθιστώντας μάλιστα φανερή την ανεπάρκεια της λευϊτικής ιερωσύνης και των θυσιών που προσφέρονταν στο Ναό των Ιεροσολύμων. Εξαίρει την αιώνια και αδιάδοχη ιερωσύνη του Χριστού. Αυτός ως μέγας και αιώνιος αρχιερεύς, αφού πρόσφερε μια για πάντα το δικό του αίμα υπέρ των αμαρτιών του λαού του, εισήλθε στα αληθινά Άγια, τον Ουρανό και σε μας. Με όλα αυτά λοιπόν έγινε πρόξενος αιώνιας σωτηρίας.

Αναντίλεκτα η προς Εβραίους επιστολή ως προς τις ιδέες και τις διδασκαλίες που αναπτύσσονται μέσα σ’ αυτή παρουσιάζεται συγγενική με τις άλλες επιστολές του Παύλου. Μέσα από τις σελίδες της αισθανόμαστε να αναπηδά το πνεύμα των κυρίων γραμμών της διδασκαλίας του Παύλου. Εμφανίζει όμως και διαφορές με τις υπόλοιπες επιστολές, και κυρίως στο ύφος. Γι’ αυτό, ενώ δεν αμφισβητήθηκε η αποστολικότητα και η θεοπνευστία της, από τα παλαιά χρόνια κυκλοφόρησε η γνώμη σύμφωνα με την οποία «τα νοήματα του Αποστόλου εστίν, η δε φράσις και η σύνθεσις» είναι κάποιου άλλου από τους ακολούθους του Παύλου ( του Λουκά ή του Απολλώ ή του Κλήμεντος Ρώμης), ο οποίος απομνημόνευσε τα αποστολικά διδάγματα και τα διατύπωσε ελεύθερα, αλλά πιστά. Γι’ αυτό και έγινε δεκτό και από τον Ωριγένη ότι « όχι τυχαία οι αρχαίοι άνδρες μας την παρέδωσαν ως επιστολή του Παύλου».

Η επιστολή γράφτηκε προς Χριστιανούς που ήταν Ιουδαίοι, και οι οποίοι βρίσκονταν σε δοκιμασία και ήταν κλονισμένοι. Στάλθηκε πιθανότατα από τη Ρώμη και λίγο πριν από την καταστροφή των Ιεροσολύμων, δηλαδή γύρω στο 70 μ.Χ.