Ο άγιος Μηνάς έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ., στα χρόνια του Μαξιμιανού και του Διοκλητιανού. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο. Οι γονείς του ήταν ειδωλολάτρες, αλλά ο ίδιος έγινε χριστιανός στα εφηβικά του χρόνια. Από μικρός αναζητούσε την αλήθεια, επειδή δεν τον ικανοποιούσε η σαρκική ζωή της ειδωλολατρίας και έψαχνε εκείνο το οποίο θα γέμιζε την ψυχή του και θα έδινε απάντηση στα υπαρξιακά του ερωτήματα. Μετά την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων (ή κατ’ άλλους, αφού παραιτήθηκε μην αντέχοντας να υπηρετεί το στρατό των ειδωλολατρών) αποσύρθηκε σε ερημικό μέρος, στο όρος Κυάτειο ή Κοτυαίο της Φρυγίας, όπου έζησε με νηστεία, εγκράτεια και προσευχή για αρκετό χρονικό διάστημα σε μία χριστιανική κοινότητα. Ήθελε το σώμα του και το πνεύμα του να είναι εκτός κάθε ειδωλολατρικού ερεθίσματος.

Όταν όμως εξερράγη ο διωγμός κατά των χριστιανών, ο Μηνάς δεν άντεξε και κατέβηκε στην πόλη να ομολογήσει τον Χριστό. Σε μια πανήγυρη των ειδωλολατρών, όρμησε με θάρρος και εν μέσω όλων διακήρυξε ότι ένας είναι ο αληθινός Θεός, ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Αμέσως όλοι έπεσαν πάνω του, τον συνέλαβαν και ο δικαστής Πύρρος τον έκρινε ένοχο θανάτου. Τότε ο Μηνάς απάντησε: «Ώστε δικάζομαι ως ένοχος, επειδή στο πανηγύρι σας διακήρυξα την αλήθεια του Θεού μου χωρίς να αγγίξω κανέναν από σας. Τότε εσείς τι είστε, όταν όχι μόνο τη θρησκεία μας βρίζετε, αλλά και με χίλια δυο βάσανα θανατώνετε νέους, γέρους, γυναίκες και παιδιά; Αυτή λοιπόν είναι η δικαιοσύνη σας; Αυτά τα φώτα σας; Αυτός ο πολιτισμός σας; Μου προτείνετε να θυσιάσω στα είδωλα για να διαφύγω το θάνατο. Μη χάνετε λοιπόν τον καιρό σας. Το θύμα είναι μπροστά σας και δεν έχει ανάγκη της διαφυγής που του προτείνετε. Διότι το αίμα μου θα φανεί ισχυρότερο και θα σας καταπνίξει».

Όλα αυτά ήταν αρκετά για να υποστεί φρικτά βασανιστήρια. Του έγδαραν τις σάρκες με τρίχινα ρούχα, τον έριξαν στη φωτιά και τέλος τον έσυραν σε κακοτράχαλο δρόμο μέχρι που ξεσχίστηκαν τελείως οι σάρκες του. Επειδή όμως εξακολουθούσε να ζει, τον αποκεφάλισαν και έτσι έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου.

Έλαβε από τον Θεό το χάρισμα της θαυματουργίας και με τις θεοπειθείς πρεσβείες του θεραπεύει ψυχικές και σωματικές ασθένειες. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης καταγράφει μερικά από τα πολλά θαύματα του Αγίου.

Ένα από αυτά είναι και το παρακάτω, στο οποίο φαίνεται καθαρά το πώς εργάζεται ο Θεός διά των Αγίων Του τη σωτηρία των ανθρώπων, αλλά και το πώς λειτουργεί ο πνευματικός νόμος. “Ένας χριστιανός και ένας Εβραίος ήταν αχώριστοι φίλοι και εμπιστεύονταν πάντοτε ο ένας τον άλλο. Κάποτε ο Εβραίος ταξίδεψε και εμπιστεύθηκε στο φίλο του ένα χρηματικό ποσό, για να του το φυλάξει μέχρι να επιστρέψει. Αυτό είχε γίνει αρκετές φορές. Αλλά ο χριστιανός νικήθηκε από το δαιμόνιο της φιλαργυρίας και κράτησε τα χρήματα του φίλου του λέγοντάς του ότι “αυτή τη φορά δεν μου εμπιστεύθηκες χρήματα”. Ο Εβραίος στενοχωρέθηκε και του ζήτησε να ορκιστεί στο ναό του αγίου Μηνά. Πράγματι, πήγανε μαζί στο ναό και ο χριστιανός ορκίστηκε ψέματα. Όταν βγήκε από το ναό, προσπάθησε να καβαλικεύσει το άλογό του για να φύγει, αλλά εκείνο αγρίεψε με αποτέλεσμα να τον ρίξει κάτω και να του πέσει από την τσέπη ένα κλειδί και η χρυσή του σφραγίδα χωρίς όμως να το αντιληφθεί. Κατόπιν, ανέβηκε και πάλι στο άλογο και πήγε μαζί με το φίλο του για να φάνε μαζί. Την ώρα που έτρωγαν, ήρθε ένας υπηρέτης, ο οποίος έψαχνε τον Εβραίο για να του παραδώσει κάτι που κρατούσε. Ο Εβραίος αναγνώρισε το πουγγί του με τα χρήματα και τον ρώτησε ποιος του το έδωσε. Εκείνος είπε ότι του το έδωσε ένας λαμπρός νέος, καβαλάρης, και του είπε να το παραδώσει σε εκείνον εκεί τον Εβραίο. Οι δύο φίλοι έμειναν να κοιτάζουν με θαυμασμό ο ένας τον άλλο. Τότε, ο Εβραίος θέλησε να γίνει χριστιανός και βαπτίστηκε, ενώ ο χριστιανός ζήτησε συγγνώμη από το φίλο του και στη συνέχεια εξομολογήθηκε αφού μετανόησε ειλικρινά. Ο Θεός οικονόμησε έτσι τα πράγματα ούτως ώστε να διορθωθεί ο φταίχτης και να ωφεληθεί και ο άλλος με την είσοδό του στην Εκκλησία.

Ἀπολυτίκιον

Tρισάριθμον σύνταγμα τῶν ἀθλητῶν τοῦ Χριστοῦ συμφώνως τιμήσωμεν ὡς καθαιρέτας ἐχθροῦ, Μηνᾶν τὸν ἀοίδημον, Βίκτωρα τὸν γενναῖον καὶ Βικέντιον ἅμα, τούτοις συνευφημοῦντες Στεφανίδα τὴν θείαν. Αὐτῶν, Χριστέ, ἱκεσίαις πάντας ἐλέησον.

Τοὺς μεγίστους ἀγῶνας τοῦ μαρτυρίου σου, καρτεροψύχως ἀνύσας Μεγαλομάρτυς Μηνᾶ, οὐρανίων δωρεῶν λαμπρῶς ἠξίωσαι, καὶ θαυμάτων αὐτουργός, ἐκ Θεοῦ ἀναδειχθείς, προστάτης ἡμῖν ἐδόθης, καὶ βοηθὸς ἐν ἀνάγκαις, καὶ ἀντιλήπτωρ ἐναργέστατος.

Ἦχος δ’ Ταχὺ προκατάλαβε

Στρατεῖαν κατέλιπες τὴν κοσμικήν, ἀθλητᾶ, οὐράνιον εἴληφας τὴν κληρουχίαν, σοφέ, καὶ στέφος ἀμάραντον, δόξαν ἀποδιώξας βασιλέως γηϊνου, ἄθλους δὲ διανύσας μαρτυρίου γενναίου. Διό, μεγαλομάρτυς Μηνᾶ, πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.