Γεννήθηκε στα Μεδιόλανα της Ιταλίας μεταξύ 250 και 256 μ.Χ. Ο πατέρας του Σεβαστιανού ήταν από τη Ναρβώκη και η μητέρα του από τα Μεδιόλανα. Οι γονείς του τον ανέθρεψαν με μεγάλη χριστιανική επιμέλεια.

Διακρινόταν και εξαιτίας της οικογένειάς του και λόγω των άλλων πλεονεκτημάτων του και κέρδισε έτσι την εύνοια του αυτοκράτορα Καρίνου, ο οποίος τον ανέδειξε γρήγορα όταν κατατάχτηκε στον στρατό. Έπειτα, ο Διοκλητιανός τον έκανε αρχηγό του πρώτου συντάγματος των Πραιτωριανών. Φιλάνθρωπη ψυχή ο Σεβαστιανός, από τη θέση αυτή πολλές φορές υπήρξε προστάτης των φτωχών και των πασχόντων χριστιανών. Τους έδινε βοηθήματα χρηματικά και τους παρείχε την προστασία και την υποστήριξη της ισχυρής επιρροής του. Πρόθυμα επίσης, βοηθούσε στις ανάγκες της Ρωμαϊκής Εκκλησίας. Γι’ αυτό και ο πάπας Γάιος του απένειμε τον τίτλο του υπερασπιστή της Εκκλησίας.

Όταν ο Διοκλητιανός προέβη στα πρώτα διαβήματα του διωγμού κατά των Χριστιανών, συνελήφθησαν μεταξύ άλλων και οι αδελφοί Μάρκος και Μαρκελλίνος, ο Νικόστρατος και η σύζυγός του Ζωή, ο Κλαύδιος, ο πρώην έπαρχος Τραγκυλίνος, ο γιος του Τιβούριος και κάποιοι άλλοι. Απ’ αυτούς, άλλοι ήταν χριστιανοί εκ γενετής αφοσιωμένοι στη διάδοση της πίστης κι άλλοι όπως ο Τιβούριος και ο πατέρας του Τραγκυλίνος είχαν βρεθεί στους κόλπους της Εκκλησίας, αφού πρώτα κατηχήθηκαν στο σπίτι του Νικόστρατου και της Ζωής. Φυλακίστηκαν όλοι και υποβλήθηκαν σε σκληρά προκαταρκτικά βασανιστήρια με σκοπό να πτοηθούν και να καμφθεί το γενναίο τους φρόνημα. Ο Σεβαστιανός ως τότε, δεν ήταν ακόμα γνωστός στους αυτοκρατορικούς κύκλους ως χριστιανός. Η Εκκλησία επέτρεπε τέτοια οικονομία. Μπορούσε κανείς σε ήσυχους καιρούς να απέχει βέβαια από κάθε λατρεία προς τα είδωλα αλλά και να μη φανερώνει δημόσια τη χριστιανική του ιδιότητα.

Πήγε λοιπόν ο Σεβαστιανός στη φυλακή και προσπάθησε να εμψυχώσει τους χριστιανούς αυτούς, φρόντισε μάλιστα να τους δοθούν και οι δυνατές περιποιήσεις. Στη συνέχεια ο πρώην ειδωλολάτρης Τραγκυλίνος οδήγησε το στυγνό έπαρχο στο Χριστιανισμό. Όταν οδηγήθηκαν μετά από κάποιες μέρες μπροστά στο δικαστή, βασανίστηκαν τόσο σκληρά και αφόρητα, ώστε έφτασε στιγμή κατά την οποία ο Σεβαστιανός φοβήθηκε ότι ήταν δυνατόν κάποιοι απ’ αυτούς να λιποψυχούσαν. Η υπόνοια αυτή τόσο τον λύπησε και συντάραξε την ψυχή του, ώστε αποφάσισε να θυσιάσει τον εαυτό του, για να μείνουν σταθεροί. Βρέθηκε λοιπόν στο μέσο και με τόνο γαλήνιο αλλά και αποφασιστικό τρόπο, δήλωσε προς τον κριτή ότι και αυτός ήταν χριστιανός. Η αυτοκαταγγελία προκάλεσε κατάπληξη. Διακόπηκαν οι ανακρίσεις και τα βασανιστήρια και ο δικαστής πληροφόρησε τον Διοκλητιανό ότι ο αρχηγός του πρώτου συντάγματος των Πραιτωριανών, κατήγγειλε τον εαυτό του ως χριστιανό. Ο αυτοκράτορας θλιμμένος για την είδηση αυτή, σχεδόν δίσταζε να την πιστέψει, κάλεσε μπροστά του τον Σεβαστιανό. Τον ρώτησε και διαπιστώνοντας ότι ήταν αλήθεια, προσπάθησε με συμβουλές να τον πείσει να αρνηθεί την χριστιανική ομολογία. Οι απόπειρες αυτές ναυάγησαν. Γεμάτος οργή τότε, ο Διοκλητιανός διέταξε το θάνατο του Σεβαστιανού. Το πρόσταγμα εκτελέστηκε. Μετά από λίγο το στήθος του μάρτυρα είχε χτυπηθεί από βέλος. Έπεσε κάτω αιμόφυρτος και όλοι νόμιζαν ότι ήταν νεκρός. Μετά την αποχώρηση των στρατιωτών, ευσεβής χήρα, που την έλεγαν Λουκίνα, παρέλαβε με την βοήθεια κι άλλων πιστών το σώμα του Σεβαστιανού στο σπίτι της. Εκεί, αντιλήφθηκαν ότι ανέπνεε ακόμα. Με χαρά περισσή τον περιποιήθηκαν και μετά από κάποιες μέρες ο γενναίος μάρτυρας ανέκτησε την υγεία του. Αλλά η ζωή του πλέον ήταν αφιερωμένη σε θυσία ευάρεστη στον Θεό. Παραφύλαξε σε κάποιο δρόμο που θα πέρναγε ο Διοκλητιανός κι όταν τον είδε στάθηκε μπροστά του και τον έλεγξε με παρρησία για την σκληρότητά του και τον ασεβή πόλεμο προς την Εκκλησία. Τον συνέλαβαν οι ακόλουθοι του αυτοκράτορα και τον μαστίγωσαν τόσο δυνατά και άγρια ώστε να πεθάνει το 288 μ.Χ. Το λείψανό του οι στρατιώτες το έριξαν στην cloacam maximiam, ένα τεράστιο υπόνομο της Ρώμης, που σώζεται μέχρι σήμερα. Εκεί, το παρέλαβαν οι χριστιανοί και το απόθεσαν με ευλάβεια σε κατακόμβη, στην οποία έδωσαν το όνομά του. Στη συνέχεια το μετακόμισαν σε Ναό που ανέγειραν προς τιμήν του.

Η θυσία εκείνη του Σεβαστιανού πέτυχε και τον κύριο σκοπό της. Αυτοί που έστω και για λίγο λιποψύχησαν από τους μάρτυρες, βλέποντας το παράδειγμά του πήραν θάρρος και υπομείνανε με καρτερία και χωρίς φόβο τα βασανιστήρια. Ο Νικόστρατος και η σύζυγός του πέθαναν πνιγμένοι από καπνούς, ο Τραγκυλίνος λιθοβολήθηκε, ο Κλαύδιος βρήκε το θάνατο στο βυθό του Τίβερη, ο Τιβούριος φονεύτηκε με ξίφος, ο Μάρκος και ο Μαρκελλίνος με λογχισμούς.

Ἀπολυτίκιον

Οἱ μάρτυρές σου Κύριε, ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτῶν, στεφάνους ἐκομίσαντο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν· σχόντες γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυρράννους καθεῖλον, ἔθραυσαν καὶ δαιμόνων, τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτῶν ταῖς ἱκεσίαις Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.