O άγιος απόστολος Ονήσιμος

Ήταν σύγχρονος του αποστόλου Παύλου και συγκαταλεγόταν στους δούλους του οίκου του Ρωμαίου Φιλήμονος, πλουσίου προκρίτου στις Κολασσές της Φρυγίας. Ο Φιλήμων, μαζί με όλο τον οίκο του, είχε πιστέψει στον Χριστό και φερόταν στοργικότατα στους δούλους του. Ο Ονήσιμος θέλησε να μεταβεί στη Ρώμη, που τότε ήταν καταφύγιο πολλών τυχοδιωκτών, και αφού έκλεψε τον κύριό του για να εξοικονομήσει τα ναύλα, δραπέτευσε. Εκεί αλήτευε, εργασία δεν έβρισκε, ούτε στοργή και βοήθεια έβρισκε πουθενά και πέρασε μεγάλη στενοχώρια. Τι να έκανε;

Από τον οίκο του κυρίου του γνώριζε ότι υπήρχε στη Ρώμη κοινότητα χριστιανική και γνώριζε ακόμη ότι οι χριστιανοί ήταν φιλάνθρωποι. Πλησίασε, βοηθήθηκε και μια μέρα πληροφορήθηκε ότι βρισκόταν στη Ρώμη υπόδικος ο απόστολος Παύλος. Τον Απόστολο τον γνώρισε όταν είχε φιλοξενηθεί στο σπίτι του κυρίου του. Μολονότι δε αυτός, ο Ονήσιμος, ήταν ειδωλολάτρης, είχε αισθανθεί ότι κάτι το πολύ μεγάλο και έκτακτο υπήρχε στην ψυχή του μικρόσωμου εκείνου χριστιανού. Και πολύ καλύτερα γνώριζε ότι ήταν ψυχή ευσπλαχνική και αγαθή. Δεν έχασε καιρό και έτρεξε να τον συναντήσει. Ο Παύλος του φέρθηκε πατρικά και ο Ονήσιμος, γεμάτος συγκίνηση, του εξομολογήθηκε όσα είχε διαπράξει και τον παρακάλεσε να του επιτρέψει να μείνει κοντά του για να τον υπηρετεί. Έτσι, αφιερώθηκε με ζήλο στην υπηρεσία του Θεού και του αποστόλου Παύλου. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Ονήσιμος για μήνες άκουγε τη διδασκαλία του Παύλου – η πρώτη εκείνη φυλάκιση του αποστόλου Παύλου στη Ρώμη δεν ήταν πολύ αυστηρή, καθώς είχε πλήρη ελευθερία να δέχεται τους φίλους του – και έγινε χριστιανός. Κατόπιν, με υπόδειξη του Παύλου θέλησε να επιστρέψει εκεί απ’ όπου δραπέτευσε και ο Παύλος σε μια συστατική επιστολή του προς τον Φιλήμονα, η οποία ευτυχώς διασώθηκε και αποτελεί παρά τη συντομία της πνευματικό και λογοτεχνικό αριστούργημα της Καινής Διαθήκης, ονομάζει τον Ονήσιμο «τέκνο του» και «σπλάχνα του» και περιμένει από τον Φιλήμονα να τον δεχτεί όχι ως δούλο, αλλά ως αγαπητό αδελφό και, ακόμα περισσότερο, σαν να δεχόταν αυτόν τον ίδιο τον Παύλο.

Ο Παύλος με την ευκαιρία εκείνη είχε κάνει στον Ονήσιμο και την εξής τιμή: έμελλε να συνταξιδέψει ο Ονήσιμος στις Κολασσές με τον Τυχικό, αποστολικό συνεργάτη του, και ο μέγας Απόστολος στέλνοντας επιστολή προς την Εκκλησία των Κολασσών αναφέρει ως συγκομιστή και τον Ονήσιμο και τον ονομάζει «πιστό και αγαπητό αδελφό». Φυσικά ο Φιλήμονας δέχτηκε τον Ονήσιμο, όπως το ήθελε ο Παύλος και όπως το υπαγόρευε και η δική του χριστιανική καρδιά. Επειδή στην επιστολή του ο Παύλος έκανε υπαινιγμό ότι ήθελε να κρατήσει τον Ονήσιμο κοντά του για να τον διακονεί στα δεσμά του Ευαγγελίου, αλλά δεν θέλησε να τον κρατήσει αυθαίρετα, γιατί το καλό έπρεπε να γίνει με τη θέληση του ίδιου του Φιλήμονα, ο Φιλήμονας πρόθυμα ελευθέρωσε τον Ονήσιμο, τον εφοδίασε καλά και τον έστειλε πίσω στον Παύλο.

Κατά την παράδοση, ο Ονήσιμος έμεινε στη Ρώμη εργαζόμενος εκεί για το Ευαγγέλιο. Χάρηκε πολύ όταν μετά από εξαετία ο Παύλος επανήλθε εκεί, αλλά οι καιροί ήταν δύσκολοι υπό τη δεσποτεία του Νέρωνα και ο Παύλος υπέστη το μαρτυρικό θάνατο. Όταν ο Παύλος μαρτύρησε, ο Ονήσιμος συνελήφθη και εξορίστηκε, για να σταματήσει να υπηρετεί το χριστιανισμό. Όμως ο Άγιος δεν απαρνήθηκε την πίστη του και συνέχισε να κηρύττει το λόγο του Θεού. Όταν ο έπαρχος Τέρτυλλος επισκέφτηκε τον τόπο της εξορίας του Ονήσιμου, οργίστηκε από τη χριστιανική δράση του και διέταξε το βασανισμό του. Αφού οι ειδωλολάτρες πλήγωσαν το σώμα του με βάναυσο τρόπο, ο άγιος Ονήσιμος παρέδωσε το πνεύμα του στον Δημιουργό του λαμβάνοντας το στεφάνι του μαρτυρίου. Είναι ο προστάτης των κρατουμένων.

Ἀπολυτίκιον

Ὡς ἀκτὶς ἐξέλαμψας, τῇ οἰκουμένῃ, ταῖς βολαῖς λαμπόμενος, ἡλίου μάκαρ παμφαοῦς, Παύλου τοῦ κόσμον φωτίσαντος· διό σε πάντες, τιμῶμεν Ὀνήσιμε.