Ο άγιος απόστολος και ευαγγελιστής Μάρκος

25η Απριλίου

Ο απόστολος Μάρκος καταγόταν πιθανότατα από τη Κύπρο, αλλά εγκαταστάθηκε στα Ιεροσόλυμα. Έδρασε κοντά στον απόστολο Παύλο και διακήρυξε την χριστιανική αλήθεια στην Αίγυπτο, στη Λιβύη, στη Βαρβαρική και στην Πεντάπολη. Τιμήθηκε από τον Θεό με το χάρισμα να θαυματουργεί, το οποίο έθεσε στην υπηρεσία του ποιμνίου του. Συνέγραψε το δεύτερο ευαγγέλιο της Καινής Διαθήκης. Ο Απόστολος Μάρκος κλείστηκε στη φυλακή, όπου υπέστη φρικτά βασανιστήρια, κατά τα οποία παρέδωσε το πνεύμα του στον Θεό.

Περισσότερα...

Ο ευαγγελιστής Μάρκος ήταν γιος ευσεβής Ιουδαίας, η οποία ονομαζόταν Μαρία, αδελφή του Βαρνάβα του αποστόλου. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι καταγόταν από την Κύπρο, αλλά κατόπιν εγκαταστάθηκε στα Ιεροσόλυμα. Για τη Μαρία αυτή κάνουν λόγο οι Πράξεις των Αποστόλων (κεφ. ιβ΄), όπου πληροφορούμαστε ότι ονομαζόταν Ιωάννης, “το δε όνομα Μάρκος είναι ρωμαϊκόν επώνυμον, το οποίον προσετέθη κατόπιν εις το κύριον όνομα Ιωάννης” (κατά την υπάρχουσα τότε συνήθεια προσέλαβε ύστερα το ρωμαικό όνομα Μάρκος). Στο σπίτι της μητέρας του, όπου συγκεντρώνονταν και λάτρευαν τον Θεόν οι πρώτοι χριστιανοί, γνωρίστηκε με τον απόστολο Πέτρο. Εκεί πήγε ο απόστολος Πέτρος όταν ο άγγελος τον ελευθέρωσε από τα δεσμά και τον έφερε έξω από τη φυλακή. Φαίνεται ότι ο Πέτρος ήταν διδάσκαλος και πνευματικός του πατέρας γι’ αυτό και αποκαλεί τον Μάρκο υιό του. “Ασπάζεται υμάς … Μάρκος ο υιός μου” (Α’ Πέτρ. ε’, 13). Αυτή η σχέση τους φαίνεται και από το ότι ο ευαγγελιστής Μάρκος στο Ευαγγέλιό του διέσωσε το κήρυγμα του αποστόλου Πέτρου, του οποίου ονομάζεται και ερμηνευτής. Όταν ο απόστολος Πέτρος κήρυξε στη Ρώμη, η διδασκαλία του προκάλεσε το θαυμασμό και οι εκεί πιστοί θέλησαν να τα έχουν και γραμμένα τα όσα άκουσαν, γι’ αυτό και παρακάλεσαν τον Μάρκο που ήταν μαζί του να τους τα γράψει (Άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης).

Ο Μάρκος πολύ νωρίς δόθηκε στην υπηρεσία της Εκκλησίας συνοδεύοντας το θείο του Βαρνάβα και τον Παύλο στην πρώτη τους αποστολική περιοδεία. Από τα Ιεροσόλυμα πήγαν στην Αντιόχεια. Έπειτα στη Σελεύκεια και μετά στην Κύπρο. Εδώ διέσχισε μαζί τους όλο το νησί και ύστερα τους συνόδευσε στην Πέργη της Παμφυλίας. Συνεργάζεται με τους αποστόλους Βαρνάβα και Παύλο. Του πρώτου, όπως ήδη αναφέρθηκε, ήταν και ανηψιός, ή από αδελφό ή από αδελφή, ίσως όμως ανηψιός να σημαίνει και πρώτος ξάδελφος. Τον βλέπουμε μαζί με τους δύο αυτούς Αποστόλους στη Κύπρο. Στη συνέχεια, όταν αυτοί μεταβαίνουν στη Μικρά Ασία τους εγκαταλείπει και γυρίζει στα Ιεροσόλυμα. Το γεγονός αυτό γίνεται αιτία να διαφωνήσουν έντονα οι δύο Απόστολοι. “Εγένετο ουν παροξυσμός, ώστε αποχωρισθήναι αυτούς απ’ αλλήλων”. Ακριβώς επειδή τους εγκατέλειψε, ο Παύλος αρνείται να τον δεχθεί στην δεύτερη αποστολική περιοδεία. Ο Βαρνάβας επιμένει, αλλά ο Παύλος με κανένα τρόπο δεν τον δέχεται και έτσι οι δρόμοι τους χωρίζουν. Ο Βαρνάβας με τον Μάρκο πηγαίνουν στην Κύπρο, ενώ ο Παύλος, μαζί με τον Σίλα, πηγαίνει στη Συρία και την Κιλικία στηρίζοντας τις Εκκλησίες. Βρίσκουμε τον Μάρκο και σε δεύτερη ευαγγελική περίοδο μαζί με το θείο του Βαρνάβα, με τον οποίο επέστρεψε πάλι στην Κύπρο. Μετά ακολούθησε σταθερότερα τον Παύλο ως συνεργός του, όπως φαίνεται από την προς Κολασσαείς επιστολή του Παύλου (δ΄,10).

Ο ιερός Χρυσόστομος σχολιάζοντας το περιστατικό αυτό λέγει μεταξύ άλλων: “Και στους προφήτες βρίσκουμε να υπάρχουν διάφορες γνώμες και διάφοροι χαρακτήρες όπως: ο Ηλίας ήταν αυστηρός, ο Μωϋσής πράος, ήρεμος. Κι εδώ λοιπόν ο Παύλος είναι αυστηρότερος… Εάν κάποιος από αυτούς εξοργιζόταν επιζητώντας το δικό του και την τιμή για τον εαυτό του, σίγουρα θα ήταν αυτό κακό, εάν όμως θέλοντας ο καθένας να παιδεύσει και να διδάξει και ο ένας βάδιζε αυτόν τον δρόμο, ενώ ο άλλος εκείνον, ήταν κακό αυτό; Πολλές ενέργειές τους γίνονταν και με ανθρώπινη σκέψη, διότι δεν ήταν λίθοι ή ξύλα… Ο χωρισμός έγινε και με σύνεση και λέγοντας αναμεταξύ τους: “επειδή εγώ δεν θέλω να ‘ρθει μαζί μας κι εσύ θέλεις, για να μη φιλονεικούμε, ας διαμοιράσουμε τους τόπους”. Ώστε αυτό το έκαναν δείχνοντας μεγάλη υποχώρηση ο ένας προς τον άλλο. Διότι ήθελε ο Βαρνάβας να πραγματοποιηθεί η επιθυμία του Παύλου, γι’ αυτό και αναχώρησε, ήθελε και ο Παύλος όμοια να γίνει το θέλημα του Βαρνάβα, γι’ αυτό και αυτός κάνει το ίδιο και αναχωρεί”.

Κατά την πρώτη φυλάκιση του αποστόλου Παύλου στη Ρώμη, ο ευαγγελιστής Μάρκος είναι κοντά του, τον συνόδευσε στα δεσμά του (Φιλημ. 24). Ύστερα, συνεργάστηκε με τον Πέτρο. Κατόπιν, όταν για δεύτερη φορά ο Παύλος φυλακίστηκε στη Ρώμη ο Μάρκος έμεινε στη Μικρά Ασία. Κι η παρουσία του, του είναι τόσο ευχάριστη και χρήσιμη, ώστε, κατά την δεύτερη φυλάκισή του, γράφει στον μαθητή του Τιμόθεο: “Μάρκον αναλαβών άγαγε μετά σεαυτού. έστι γαρ μοι εύχρηστος εις διακονίαν” (Β’ Τιμ. δ’, 13). Εδώ τελειώνουν οι πληροφορίες για τον Μάρκο, όσες έχουμε από τη Καινή Διαθήκη.

Κατά την εκκλησιαστική παράδοση -τον Παπία και τον Ευσέβιο- ο Μάρκος εργάστηκε κοντά στον Απόστολο Πέτρο ως ερμηνευτής του. Κάποιοι πιστεύουν ότι ο Μάρκος μετέφραζε τη διδασκαλία του Πέτρου στα λατινικά στους Ρωμαίους, γι’ εκείνους που αγνοούσαν τα ελληνικά. Ο Ειρηναίος ερμηνεύει το ερμηνευτής ως ”τα υπό του Πέτρου κηρυττόμενα εγγράφως παραδέδωκε”. Άλλοι ότι ήταν γραμματέας του Πέτρου.

Από την παράδοση πληροφορούμαστε ότι ο Μάρκος κήρυξε το Ευαγγέλιο του Χριστού στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, τη Βαρβαρία, έχοντας σαν κέντρα την Κυρήνη και την Αλεξάνδρεια της οποίας τοποθετήθηκε και πρώτος επίσκοπος. Για τον τρόπο του θανάτου του υπάρχουν διαφωνίες. Ο Ιερώνυμος αναφέρει απλά ότι πέθανε και τάφηκε στην Αλεξάνδρεια. Ο Ιππόλυτος όμως, το Αλεξανδρινό Χρονικό και ο Δωρόθεος μας πληροφορούν ότι ο Μάρκος πέθανε αφού τον έκαψαν οι ειδωλολάτρες.

Ο απόστολος Μάρκος φέρει τον τίτλο του Ευαγγελιστή στο Ευαγγέλιο που έγραψε. Τόπος συγγραφής από τους περισσότερους θεωρείται η Ρώμη, άλλοι όμως, μεταξύ των οποίων και ο ιερός Χρυσόστομος αναφέρουν την Αίγυπτο, δηλαδή την Αλεξάνδρεια. Ο χρόνος της συγγραφής μπορεί να προσδιοριστεί μεταξύ του 62-67 μ.Χ.

Αυτοί που ζωγραφίζουν τον Μάρκο βάζουν κοντά του συμβολικά το λιοντάρι. Το λιοντάρι συμβολίζει την δύναμη και μεταξύ των ζώων θεωρείται το κατεξοχήν βασιλικό. Η προτίμηση αυτή προήλθε διότι ο Μάρκος έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην απόδειξη της δύναμης και της βασιλείας του Χριστού με τα θαύματα.

Η μνήμη του ευαγγελιστή Μάρκου εορτάζεται στις 25 Απριλίου ή τη τρίτη ημέρα του Πάσχα.

Ἀπολυτίκιον

Ἀπόστολε ἅγιε καὶ εὐαγγελιστὰ Μᾶρκε, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.