Ο όσιος Θεόκτιστος

Υπήρξε συνασκητής του Μεγάλου Ευθυμίου στην περιοχή των Αγίων Τόπων μεταξύ 4ου και 5ου αι. μ.Χ. Ιδρυτής κοινόβιου μοναστηριού ο Θεόκτιστος, όπως και ο Μέγας Ευθύμιος, διακρίθηκε για τον αυστηρό ασκητικό του βίο και υπήρξε για τους συγχρόνους του τύπος και κανόνας κάθε αρετής. Ο ίδιος ο Ευθύμιος, όσους πήγαιναν να μονάσουν κοντά του, ιδιαίτερα τους νέους, τους έστελνε πρώτα στο κοινόβιο του Θεόκτιστου. Αναφέρεται ότι, όταν ο όσιος Σάββας ο Ηγιασμένος, πολύ νέος ακόμη και αγένειος, προσήλθε στον Ευθύμιο και τον παρακάλεσε να τον δεχτεί στο κοινόβιό του, εκείνος τον έστειλε στον Θεόκτιστο για να διδαχτεί από αυτόν τα μαθήματα της ασκητικής φιλοσοφίας. Και το έκανε αυτό ο Ευθύμιος, διότι πίστευε πως ο Θεόκτιστος, με τον οποίο πολλά χρόνια έζησε ασκητικά, ήταν ο πιο κατάλληλος να μιλήσει στους νέους και να τους μυήσει στο πολύμοχθο αγώνισμα του μοναχικού βίου. Τον θεωρούσε στον τομέα αυτό μοναδικό διδάσκαλο. Άφησε το μάταιο τούτο κόσμο ύστερα από βαριά ασθένεια και όταν ήταν πολύ μεγάλος στην ηλικία. Το τίμιο λείψανό του ενταφιάστηκε από τον όσιο Ευθύμιο την 3η Σεπτεμβρίου του έτους 451 μ.Χ.

Ἀπολυτίκιον

Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τὸ ἄγονον ἐγεώργησας· καὶ τῆς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατὸν τοὺς πόνους ἐκαρποφόρησας· καὶ γέγονας φωστήρ, τῇ οἰκουμένῃ λάμπων τοῖς θαύμασι. Θεόκτιστε Πατὴρ ἡμῶν Ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Θεῷ ἐκ νεότητος, ἀνατεθεὶς ἱερῶς, κτιστῶν τὴν προσπάθειαν, ἀπεβδελύξω στεῤῥῶς, Θεόκτιστε Ὅσιε· ὅθεν τῆς ἡσυχίας, διαλάμψας τοῖς τρόποις, ὤφθης τῶν μοναζόντων, ἀκριβὴς παιδοτρίβης. Καὶ νῦν τοὺς προσιόντας σοι, Πάτερ κυβέρνησον.